Literatuur



Argentinië heeft een lange en rijke literaire geschiedenis en heeft één van de meest actieve uitgeverij-industrieën van Zuid-Amerika. 
GESCHIEDENIS
De naam 
Argentina is ontstaan uit een gedicht van één van de eerste Argentijnse auteurs. Martín del Barco Centenera (1535-1602) schreef het gedicht La Argentina in 1602 en hielp Argentina een populaire naam voor het land te maken. 

gedichtlarge-1.jpgDeze compositie kent 10.000 verzen en beschrijft het landschap en de verovering van het grondgebied. Hoewel hij werd geboren in Logrosán, Spanje, reisde hij naar Zuid-Amerika als onderdeel van de expeditie van Juan Ortiz de Zarate. Hij beschreef bijna 25 jaar van Spaanse kolonisatie in Argentinië en andere Zuid-Amerikaanse landen. Het woord Argentina werd opnieuw geïntroduceerd in de Argentina Manuscrita, een proza ​​kroniek van Ruy Díaz de Guzmán. De in Duitsland geboren soldaat, Ulrico Schmidl (1510-1580) was een schrijver van reisverhalen in deze periode.

De Argentijnse literatuur begon rond 1550 met het werk van Matías Rojas de Oquendo en Pedro González de Prado (uit Santiago del Estero, het eerst belangrijke stedelijke gebied in Argentinië) die proza ​​en poëzie schreven. Het vroege Argentijnse schrift werd geïnspireerd door de mondelinge poëzie van de inheemse stammen.

Tijdens de 17de eeuw was de Argentijnse literatuur slecht vertegenwoordigd in vergelijking met die van Europa en andere delen van de Nieuwe Wereld. De enige opmerkelijke dichter uit deze periode was Fray Jose Luis de Tejeda (1604-1680), die Coronas Liricas en El Peregrino de Babilonia schreef.

19DE EEUW

Tegen de 19de eeuw werden Argentijnse auteurs beïnvloed door de toestroom van Europese immigranten. Zij brachten de literaire werken van onder meer Smith, Voltaire en Rousseau. Deze auteurs werden een inspiratie voor de velen die daarna volgden.moreno11.jpg

Eén van deze geïnspireerde schrijvers was een bekende intellectuele auteur genaamd Mariano Moreno (1778 -1811). Naast deze intellectuele werken, werd er een ander populair literair genre gecreëerd. Het was een cultuur die de verhalen uitbeeldde van de gaucho's die bekend staan ​​om het hoeden van het vee. In 1855 publiceerde José Mármo; (1817-1871) zijn roman Amalia, dit wordt gezien als de eerste Argentijnse roman. Rond het midden van de 19de eeuw reisden deze gaucho-dichters door heel Argentinië en vertelden hun verhalen over politieke onrust en strijd. Ze lieten dit zien door de verschillende conflicten en de regerende politici van die tijd weer te geven. Een beroemd geschreven werk Facundo, over de provinciale leider Fucundo Quiroga. Het is geschreven in 1845 door Domingo Faustino Sarmiento. Andere grote werken zoals de beroemde Gaucho-gedichten van El Gaucho Martin Fierro (1872) en het vervolg La Vuelta de Martin Fierro (1879) zijn geschreven door Jose Hernandez.  De strijd tussen de Federalen en de Unionisten, zette de toon voor de Argentijnse literatuur van die tijd.jose-hernandez1.jpg De ideologische kloof tussen het gaucho epos Martín Fierro van Jose Hernández en Facundo van Domingo Faustino Sarmiento is een goed voorbeeld. Hernández, een federalist, was tegen de centraliserende, modernisering en Europese tendensen. Sarmiento schreef ter ondersteuning van de immigratie als de enige manier om Argentinië te redden van de onderwerping aan de regels van een klein aantal dictatoriale families, met als argument dat dergelijke immigranten Argentinië meer modern en open zouden maken voor West-Europese invloeden en dus voor een meer welvarende samenleving. De Argentijnse literatuur van die periode was met name nationalistisch. 

Terwijl Argentinië probeerde onafhankelijk te worden van Spaanse auteurs, experimenteerden ze met verschillende schrijfstijlen uit andere landen. Als activist en schrijver was Esteban Echeverría een van de eersten die zich losmaakte van het gebruik van het schrijven in de Spaanse stijl. estaban.jpgHij begon met het gebruik van romantiek door middel van zijn poëzie en korte fictieverhalen. Een van zijn bekendste romans heet El Matadero (het slachthuis) met de pampas als decor. Andere activisten en auteurs werden ook beïnvloed door het bewind van Juan Manuel de Rosas, verkozen tot gouverneur van Buenos Aires. Veel van deze auteurs begonnen over deze tijd in de Argentijnse geschiedenis te schrijven. Veel romans en gedichten werden gepubliceerd met als gevolg dat veel van deze auteurs in ballingschap werden gestuurd vanwege hun kritiek op het regime.

20STE EEUW

leopoldo_lugones1.jpgSchrijvers in Argentinië bleven tot het einde van de 19de eeuw stijlen uit Europa overnemen. Tegen het einde van de 19de en het begin van de 20ste eeuw werd het modernisme in Argentinië geïntroduceerd vanuit Frankrijk en veel auteurs lieten zich inspireren door deze stroming. Leopoldo Lugones, een groot dichter en geïnspireerd door de grote Nicaraguaanse dichter Rubén Darío, schreef over kwesties die van nationalistische aard waren, maar ook over  gauchothema's. Bovendien werd Leopoldo Lugones de eerste auteur die de eerste Argentijnse sciencefictionroman publiceerde. Deze vroege auteurs van het modernisme bleven binnen hun geschriften een grote verscheidenheid aan thema's nastreven. Deze periode op zijn beurt werd gevolgd door de Avant-garde met Ricardo Güiraldes als een belangrijke schrijver. Daarna werd het humanisme de nieuwe golf. Deze nieuwe aanpak begon de persoonlijke reflectie en emotionele tol van de oorlog tegen het Argentijnse volk te omvatten.lit0.jpg

In het begin van de 20ste eeuw was er een complexe stedelijke samenleving ontstaan ​​samen met een nieuwe literaire wereld, waarvan Jorge Luis Borges de bekendste schrijver is. Jorge Luis Borges is de meest geprezen schrijver van Argentinië, hij vond nieuwe manieren van kijken naar de moderne wereld in metaforen en filosofische debatten en zijn invloed heeft zich uitgebreid naar schrijvers over de hele wereld. Borges is het meest bekend om zijn werk in korte verhalen, zoals Ficciones en El Aleph. Zijn focus werd het steeds veranderende stadslandschap in Buenos Aires weer te geven door middel van zijn poëzie en verhalen. In deze periode ontstonden twee groepen: De Florida groep en de Boedo groep. De Florida groep met o.a. Jorge Luis Borges, Ricardo Guiraldez, Victoria Ocampo en de kunstenaar Antonio Berni stond tegenover de Boedo groep met o.a. Roberto Arit, Leónidas Barletta en de kunstenaar Homero Manzi. Deze laatste groep hield zich vooral bezig met de sociale problematiek. Halverwege de 20ste eeuw begonnen literaire intellectuelen zoals Julio Cortázar en Ernesto Sábato een aanval op de Argentijnse elite. lit22.jpgSchrijfster Victoria Ocampo Aguirre werd de redacteur en uitgever van het legendarische tijdschrift Sur. Naarmate de modernere tijden naderden, kwamen er nieuwe auteurs op het toneel. Schrijvers als Beatriz Guido en Silvina Bullrich schreven boeiende verslagen uit die tijd en concentreerden zich op de sociale problemen in Argentinië. Uiteindelijk ontstond uit de sociale en politieke kwesties in de jaren zeventig een militaire coup. Als gevolg daarvan werden veel auteurs opnieuw in ballingschap gedwongen. De auteurs die bleven, schreven stukken die hun verzet tegen het regime verborgen hielden. Een van die auteurs was Liliana Heker. Ze verbleef in Argentinië en deed haar best om haar kritiek op het regime in haar werk te verbergen. Haar geschriften bevat een linkse agenda en tegen het door de staat gesponsorde geweld in de jaren zeventig en tachtig. Om haar werken te kunnen publiceren, moest ze werken onder verschillende namen om haar kritiek bekend te maken.

Auteurs die tijdens deze tumultueuze tijd verdwenen, waren Haroldo Conti en Rodolfo Walsh, evenals vele andere auteurs en hun families.sabato1-1.jpg Deze tijden brachten ook andere grote romanschrijvers, zoals de Colombiaanse auteur Gabriel García Márquez, die bij een Argentijnse uitgeverij publiceerde. Zijn boek, Cien años de soledad (Honderd jaar eenzaamheid), is een van de best verkochte romans van de 20ste eeuw geworden.
 In 1983, na de verkiezingsoverwinning van Alfonsín, werden uiteindelijk veel culturele vrijheden gerealiseerd. In deze tijd leidde de auteur Ernesto Sábato een commissie om de verdwijning van de vele burgers tijdens de door oorlog verscheurde tijden van Argentinië te onderzoeken.


NEDERLANDSE LITERATUUR OVER ARGENTINIË/BUENOS AIRES

 

Tomas Ross - Het Meisje Uit Buenos Aires (2009) Thriller

De dag nadat het Nederlandse voetbalelftal in 1978 de finale verloor, verdwijnt Hugo Lugones spoorloos. Pas vijfentwintig jaar later komt zijn dochter Carmen erachter dat hij vlak voor zijn verdwijning een pakketje heeft laten verstoppen in de bagage van de persvoorlichter van Oranje. Een pakketje dat bestemd is voor een vrouw in Nederland: Pip Delfos. Zij blijkt echter, vlak voor ze het pakketje wilde ophalen, bij een auto-ongeluk om het leven te zijn gekomen. Carmen en Pips zoon Hartman gaan samen op onderzoek uit en stuiten op foto's waaruit blijkt waarom Carmens vader moest verdwijnen. Foto's die alles te maken hebben met een mooie, jonge Argentijnse die in korte tijd de harten van de Nederlanders heeft veroverd.


Gerard H. Nijmeijer - Het Buenos Aires Complot (2011) Avontuur

Een terroristische groep in Buenos Aires wil geld verdienen via drugssmokkel. Het geld hebben ze nodig voor het aankopen van wapens, smeergeld en omkoperij. De bedoeling van de groep is om strafvermindering of rehabilitatie af te dwingen voor de foute Argentijnen uit het Videla-bewind. De ondergrondse BA-groep met de naam HAB (Hijos del Argentinos Buenos) wordt gevormd door kinderen van foute Argentijnen uit dat Videla-bewind. Deze kinderen, nu dertigers, worden hun hele leven achtervolgd door de fouten van hun ouders, waardoor ze zelf hun carrière de mist in zien gaan.

De drugs worden geproduceerd en gekocht in een plaatsje op de Zuid Hollandse eilanden en via een vrachtschip, het ms. Waterland, van de Zuid Amerika Lijn (ZAL) naar Buenos Aires gesmokkeld. Op deze smokkelroute vinden een paar gewelddadige zaken plaats. De hoofdpersoon in het boek is de 3e werktuigkundige Nico Meyer, die een verhouding aan boord krijgt met een stewardess. Het verhaal begint in december 1989, toen de containervaart nog in de kinderschoenen stond.


Carolijn Visser - Argentijnse Avonden (2012) Roman

Maart 2006: De Hollandse consul, Ida van Mastrigt, bereidt zich voor op het bezoek van koningin Beatrix, kroonprins Willem-Alexander en Máxima aan de Hollandse kolonie van Tres Arroyos, vijfhonderd kilometer ten zuiden van Buenos Aires. Zestig jaar geleden, als verweesd meisje van tien, belandde Ida hier met haar zusje Miep op de kostschool bij meester Slebos. Ida's familiegeschiedenis is een verbazingwekkend relaas dat de lezer de halve wereld over voert: haar vader Rinus stapt in de crisisjaren van de vorige eeuw op de fiets om zijn geluk in Nederlands-Indië te beproeven, bouwt daar een bestaan op met zijn Rotterdamse verloofde en wordt vervolgens door de Japanners geïnterneerd, om na de oorlog zijn vrouw terug vinden aan de zijde van een ander. Ida en haar zusje worden op de boot terug naar Holland gezet en gaan bij hun grootouders in Rotterdam wonen. Daarna wil Rinus een nieuw leven opbouwen in booming Argentinië, de meisjes moeten mee. Omdat hij hard moet werken kan hij niet voor ze zorgen. In Tres Arroyos worden zij liefdevol opgenomen door de gereformeerde nazaten van Hollandse en Friese landverhuizers. Als de meisjes na hun schooltijd weer bij hem gaan wonen, blijkt alle meegemaakte ellende teveel en is hun verhouding voorgoed verziekt. Ida trouwt met de zoon van een van de landverhuizers, wordt boerin, brengt vier kinderen groot en vervult daarnaast de functie van consul. Trots leidt ze bezoekers langs de Hollandse school, de kerk en de coöperatie.

 


Vera Keur/Theo van Stegeren - Het Gedroomde Land (2012) Reizen

Zeker, Buenos Aires bruist, de tango betovert en de pampa lokt. Prachtig land,dat Argentinië maar het heeft meer dan wat er aan de oppervlakte te zien is. Bijvoorbeeld een heftig verleden, met zeven dictaturen in een halve eeuw; tijdens de laatste, in de jaren zeventig en tachtig, werden velen gemarteld en tienduizend mensen vermoord. Tweemaal werd het land geregeerd door de populistische en omstreden Juan Perón. Het was een toevluchtsoord van nazis. Het beleefde een aantal zware financieel-economische crises. Langzaam is bij de Argentijnen de illusie verdwenen dat hun land zich nog steeds met Europa kan meten. Maar wie en wat zijn ze dan wel? Vera Keur en Theo van Stegeren reisden bijna een jaar lang door Argentinië in een poging het land te doorgronden. Ze bezochten een militaire basis, een bedevaartsoord en oude missieposten, ze spraken met een bewindsman uit de regering-Videla, ontmoetten polospelers, indianen en de weduwe van de schrijver Jorge Luis Borges. Resultaat is een uiterst informatief en levendig boek over een land in verwarring.

 


Jan Edward Craanen - Ooit hadden wij een vaderland (2017)

 

De dag waarop Jorge Zorreguieta een game changer werd in in Nederland, nam het ambassadeurschap van Jan Edward Craanen in Buenos Aires een radicale wending. De periode van de Argentijnse Vuile Oorlog raakte ineens weer volop in Nederlandse belangstelling.
De ervaren en goed ingevoerde diplomaat Craanen volgde die discussie met gemengde gevoelens. Klopte het beeld dat in Nederland werd geschetst? Zijn twijfel gold niet voor de misdaden van de militairen. Ze zijn in al hun gruwelijkheid te boek gesteld in het rapport Nunca Más van de Argentijnse Waarheidscommissie. Maar wat ging er aan de staatsterreur vooraf? Hoe kon in Argentinië gebeuren wat nooit had mogen gebeuren?
Craanens grote kennis van zaken en zijn open blik maken Ooit hadden we een vaderland tot een onthullend en onmisbaar boek over de moderne Argentijnse geschiedenis. Zijn verhaal over de opkomst van populisme en terrorisme corrigeert bovendien niet alleen het in ons land wijdverbreide beeld over Argentinië, maar werpt ook licht op de grote politieke vragen waarvoor we ons in deze tijd zien gesteld

Jan Edward Craanen
Jan Edward Craanen was Nederlands ambassadeur in Buenos Aires van 1998 tot 2002. In die tijd had hij regelmatig contact met Wim Kok en de familie Zorreguieta over de op handen zijnde verloving van kroonprins Willem-Alexander en Máxima.

 


Pieter de Nooij-Tango van bedrog (2019)

 

2005. Argentinië zit in de naweeën van een zware crisis en het wereldwijd opererende beveiligingsbedrijf SecuriGlobe wankelt onder een paar financiële schandalen. Wanneer een interne accountant een merkwaardige transactie bij het Argentijnse dochterbedrijf SecuriSur natrekt, verdwijnt ze spoorloos in de woestijn aan de voeten van de Andes. Hans van der Woude wordt naar Buenos Aires gestuurd om uit te zoeken wat er gebeurd is. Daar stapelen de problemen zich in een snel tempo op. Een gewetenloze grootgrondbezitter, een voormalige stadsguerrilla en een excentrieke mediatycoon cirkelen als aasgieren rond het dochterbedrijf SecuriSur. Ze proberen daarbij alsnog om oude rekeningen uit de tijd van de "vuile oorlog" te vereffenen. Omkoping, chantage, corruptie, moord en vergelding voor een kinderroof vormen de onderdelen van dit sinistere machtsspel. Hans van der Woude komt er pas laat achter hoe de "vuile oorlog’" nog steeds verweven is met het Argentijnse leven en welke plaats daarbij voor SecuriSur is weggelegd. "Tango van Bedrog" gaat over hoe mensen zich gedragen binnen een multinational die plotseling aan de rand van de afgrond staat, over lokale, zakelijke gebruiken in Argentinië en de tragische historie van het land. Pieter de Nooij (1951) heeft diverse financiële functies bekleed, onder andere in de beveiligingsindustrie bij Group 4 Securitas. Gedurende zeven jaar was hij business controller Latijns-Amerika voor Ahold en reisde hij intensief door Middenen en Zuid-Amerika. Van 2003 tot 2005 woonde hij in Buenos Aires, waar hij het idee opdeed voor deze corporate thriller.